Overige versvormen

april 2020

Lockdown op driehoog-achter

De kamer warmt goed op met volle zon.
Bij 30 graden lijkt het of het kleed,
dat nog van oma was, van mufheid zweet.
Dus hang ik het maar even op ‘t balkon.

Zoonlief van zestien heeft een bariton,
waarmee hij, zonder dat het hem verveelt,
steeds weer zo'n zelfde punkrocknummer kweelt.
Ik wijs hem resoluut naar het balkon.

Mijn man bedient zich van de scheerlotion,
met beide handen klappend op de wangen.
De ambergemberwalm blijft om hem hangen.
Hij moet maar even luchten op ‘t balkon.

Lief dochtertje, nog in haar nachtjapon,
deelt via facetime met haar hartsvriendinnen
het laatste nieuws van vorsten en vorstinnen.
Dat kan ze ook wel doen op het balkon.

De hond kauwt op zijn bot in het salon.
En telkens klettert het op de plavuizen
wanneer hij krabt; misschien heeft-ie wel luizen.
Ik zet hem maar zolang op het balkon.

Ik troost me met een mokje drinkbouillon.
Isolement kan ik niet goed verdragen;
de eenzaamheid, die vliegt me aan met vlagen.
Gelukkig is er altijd het balkon.




oktober 2019

Ongeschonden

Ik kom met legen handen.
Niets heb ik bij me,
enkel maar een groet:
saluut aan wie mijn blik ontmoet.
Niets eist mij op
en niets legt mij aan banden.

Hier, vrank en ongebonden,
ontvang ik met die handen wat er is
en wat zich nu aan mij vertelt.

Een beeld van vroeger dat is opgeweld,
vervliegt,
niet langer meer een kommernis.

Het lichaam sterft
en ik ben ongeschonden.




maart 2019


Vroeg of laat

De eerste keer dat ik die warme lach
van dichtbij in jouw ogen zag
ging er een wereld open.
Ik wist niet wat me nog te wachten stond
en stond genageld aan de grond;
ik kon alleen maar hopen.

De eerste zuigeling in ons gezin
kwam goedgemutst de wereld in;
zo ook haar beide zussen.
We wisten niet wat ons te wachten stond;
opeens liepen er tieners rond.
Wat als ze wilden kussen?

Het eerste teken dat mijn lichaam gaf
van eindbestemming kist en graf
heeft reeds wat metgezellen.
Ik weet niet wat me straks te wachten staat,
maar merk het vast wel vroeg of laat.
Dan zal ik even bellen.


Link naar het filmpje

Dit gedichtje behaalde 6e plaats in de 23e Willem Wilmink Dichtwedstrijd op 24 maart 2019 in Almelo. Het is een "rime couée": een sextet dat bestaat uit twee delen, elk met twee rijmende regels en een afsluitende kortere regel. De twee korte regels rijmen ook. Willem Wilmink gebruikte het rime couée voor de orgelliedjes die hij voor Het Klokhuis schreef.

Juryrapport: 
"Een geestig en lichtvoetig gedicht over een zwaar onderwerp. De jury is bijzonder te spreken over de originele versvorm, de mooie enjambementen en het in de drie sextetten toegepaste tussenrijm.
De kracht van dit gedicht zit hem er onder meer in hoe in drie strofen een heel leven wordt belicht en dat de verplichte regel tweemaal in licht gewijzigde vorm terugkeert, waardoor een ontwikkeling wordt benadrukt.
Over de eindregel zijn de meningen verdeeld. De een typeert deze als zwak, maar niet gastdichter Theo Danes: "Mooi", merkt hij op, "het lichte einde aan een steeds zwaarder wordend vers".




november 2018


buitelbeeld

het tuinpad is een springplank
hoe zij naar binnen buitelt
zo schots en scheef en uit model
de deur, de jas, het haar

ik neem de natte laarzen
en voel een appelwang
ik zie haar ogenlichtjes dansen
en hoor de klaterlach

dit is zo’n beeltenis
waarvan ik er een aantal
heb verzameld

op afroep zeg maar
en deze is mij
het allerliefst


Bij de laatste 1.000 inzendingen van de Turing Gedichtenwedstrijd. Commentaar van de jury: "Dit gedicht weet met heel eenvoudige beelden te ontroeren. Tegelijkertijd weet het knap een scheiding te maken van het beeld van herinneren en de herinnering zelf, zoals onze herinnering soms lijkt te werken. het doet denken aan het werk van Rutger Kopland."


februari 2018

Het dierenparlement

De dieren op hun stoeltjes zaten
geanimeerd en druk te praten
voornaam in’t dierenparlement

De koppelijke stemming leidde
tot wat de meerderheid verblijdde
die kakelde ronduit content

Want als er schaapjes zijn gestorven
kan nu hun vacht mits onbedorven
aan wolfjes worden toegekend

En straks gaat vast een wet bepalen
hoe zij hun levenseinde halen
voltooid met schapelijk consent

... op 13 feb jl heeft het Nederlandse parlement een nieuwe wet op orgaandonatie aangenomen: verplichte registratie ~~~ D66 is ook de bedenker van de wet Waardig Levenseinde die inspeelt op de wens van het vorige kabinet (2016) een wet te introduceren over door de overheid goedgekeurde hulp bij zelfdoding. ...



december 2017


Vervlochten

Ze draait haar hoofd zo ver als het wil gaan
naar haar die hier haar hand is komen strelen.
Wat zeg je ook alweer als men iets zegt?

Er rijst een woord, maar dat geeft voorrang aan
een binnenfilm van vroeger taferelen:
hoe zij met vlotte slag twee vlechten vlecht

en hoe zij samen voor de spiegel staan
waarin hun ogen even olijk spelen,
wanneer zij op het hoofd een kusje legt. 






Drie verzen in Septijn
abcacba
5, 4, 3, 2, 3, 4, 5 jamben
met wending rond r.4
Een lopende zin, waarbij r.1, 4 en 7 ook een zin zijn

oktober 2017


Aan het infuus

Als ik om klokslag 12 het internet,
mijn fix voor virtueel bestaan
dat overdag regeert,
heb uitgezet
en ietwat gedrogeerd
m’n nachtgewaad heb aangedaan,
dan ga ik met m’n warme slang naar bed.

Een een verwarmde slang is een optioneel luxe onderdeel van het CPAP slaapmasker dat snurkers helpt bij ademhalen tijdens het slapen.



We-two seks-app

Een app voor onbeteugeld liefdesvuur
door machos klakkeloos vertrouwd
maar nu gedenigreerd –
maakt elk wulps uur
door twee geaccordeerd,
met video voor in de cloud
tot zorgeloos en duurzaam avontuur.


EU-Too

Als lid van ‘t Europese parlement,
dat open grenzen propageert
en vrijheid van expressie,
ben ik gewend
om in de middagsessie,
nadat er is geamendeerd,
de poes te grijpen van mijn assistent.




Twee verzen in sixtijn
5a, 4b, 3c, 3c, 4b, 5a

oktober 2017

Nachtrust

Ik ga naar bed gelukkig en tevree.
Geen oorlog of bestuursbedrog
houdt mij nog langer wakker.
Geen politieke kakker
verstoort mijn nachtrust nog,
want Pipo is weer terug op de tv.


Urker vistaart

De basis wordt gevormd door bladerdeeg.
Daar voeg je zuurkool, kreeft en baars
en mosselen aan toe.
Tot slot de troef: een roux,
die overtuigt de twijfelaars.
Voila, de taart die alom bijval kreeg.

In een uitzending van Topchef de Twaalf Provincies werd de Urker Vistaart gemaakt op basis van een traditioneel Urker recept. Achteraf bleek dat het recept een verzinsel was van scholieren die zich verveelden.



september 2017

gedicht op het thema "Het schaap Veronica" van Annie M.G. Schmidt


Het klopt! riep ‘t schaap Veronica. Het klopt wat ze beweren.
Als ik hier mij zo neder zet, voel ik de koude wind
vol rond mijn blote billen slaan en ik moet concluderen
dat ik een openbaar toilet beslist niet prettig vind.

De dominee stond in de buurt en overwon zijn gene:
Begrijp ik goed dat u graag hebt dat ik een kiekje maak?
Ik hoop dat u het niet bezuurt, zo’n curieuse scene.
Maar goed, mijn schroom is weggeebd, ik kwijt mij van mijn taak.

Ze riep hem toe: Let op, ik tel en daarna moet u klikken.
Daar gaat-ie: een, twee, drie en ja! Toen plaste zij haar plas.
De dominee, ondanks zichzelf, moest toch nog even slikken.
Ik heb gedrukt, Veronica. Hier is je warme jas.

Toen vroeg het schaap de dames Groen: Mag ik u nu verleiden
tot wat ik hier juist heb gedaan, daar in die krul-wc?
We gaan de grenzen van fatsoen beslist niet overschrijden.
Houdt u gewoon uw jurkjes aan, het gaat om het idee.

Het riekt hier zo naar mannenpies! Met neusjes toegeknepen
betraden zij het urinwaar. O jakkes, alles kleeft!
Dit is voor dames veel te vies, de lucht is te benepen.
De dominee zei toen: Al klaar. U hebt het overleefd.

Het was een ongewone eer met hoogst bizar bewijs.
Nu handen wassen. Ik trakteer op munt- en appelijs.



april 2017

Van boeren en vrouwen (sestina)

(De sestina - een gedicht van zes coupletten met elk zes regels - stamt uit de 12e eeuw. In alle coupletten komen dezelfde slotwoorden in wisselende volgorde terug. Voor meer uitleg zie hieronder.)

Dit is het verhaal van vijf boeren
Die kicken op eeuwige trouw
Om die te bewijzen
Kiest ieder een vrouw
En laat zich als lammetje voeren
Naar zevende hemels en roemrijke prijzen

(Herman)
Mijn zorg voor het land is te prijzen
Al fluitend kies ik voor het boeren
Wie wordt er mijn vrouw?
Ik geef mijn bewijzen
Van eerlijke huwelijkse trouw
Als zij musicerend de kippen kan voeren

(Marc)
Degene die vissen helpt voeren
Die wint straks de prijs aller prijzen
Want vissers zijn boeren
Die kunnen een vrouw
Hun kunst aan het water bewijzen
De slimste ben ik, ook de stugste, maar trouw

(Riks)
De dame die ik strakjes trouw
Moet koeien al lovende voeren
En ook de Heer prijzen
Voor bonkige boeren
Wie is die godvrezende vrouw
Die mij overtuigt door haar vrome bewijzen?

(David)
Ik zou me graag waardig bewijzen
Als echtgenoot, innig en trouw
Wel moet ik het boeren
Nog weten te prijzen
Het vee hoop ik snel op te voeren
Een boer zonder varkens, dat wil toch geen vrouw

(Olke)
Ik zit al een tijd zonder vrouw
En hoop bovenal te bewijzen
Dat ik nu heel trouw
Gesprekken kan voeren
Ook zal ik haar stunning looks prijzen
Want ja, dat verwacht men van Texaanse boeren

Vijf boeren versieren een vrouw
De kijkcijfers leveren trouw de bewijzen
Dat gluurspelen voeren tot prijzen


regels: 6x6+3
schema:
1a 2b 3c 4b 5a 6c
6c 1a 4b 3c 2b 5a
5a 6c 1a 4b 3c 2b
2b 5a 6c 1a 4b 3c
3c 2b 1a 6c 5a 4b
4b 3c 2b 5a 6c 1a
envoi:
(1a)4b (2b)3c (5a)6c
metrum: vrij

Ik heb hier gekozen voor een amfybrachus (ta DA ta) in een ritme dat voortborduurt op dat van de limerick met het voetschema 3 3 2 2 3 4 (aantal amfybrachen per regel) in elk couplet.




oktober 2016


gedicht op het thema "Het schaap Veronica" van Annie M.G. Schmidt


Kijk, riep het schaap Veronica, daar zie ik ze weer lopen:
een vader, moeder, kinderen, met tassen in hun hand.
Ze trok toen voor de dames Groen ’t gordijn nog verder open.
Die wierpen slechts één blik: Die komen niet uit Nederland!

De dominee wist hoe het zat: O, dat zijn immigranten.
Met bootjes zijn ze hier gekomen, varend over zee.
De oorlog  heeft hen opgejaagd, zo zeggen alle kranten.
Ze hebben niets meer zo te zien; het zit hun echt niet mee.

Die arme zielen, zei het schaap Veronica bewogen.
Wat kan een schaap dat helpen wil voor deze stakkers doen?
We nodigen er eentje uit, uit Christelijk mededogen,
voor heerlijk Hollands eten, spraken toen de dames Groen.

Dat wekte bij het schaap meteen oprechte interesse:
Tomatensoep met balletjes! Ze deed haar schort al aan.
De dames Groen beaamden het: Een top-delicatesse,
met vers gesneden uitjes en een snufje majoraan.

Aan tafel zei Veronica: Wat fijn dat u komt eten!
Ik schep wel even voor u op, ’t is heet dus brandt u niet.
Maar voordat hij de soep geproefd had, zei hij: u moet weten
dat mijn geloof die balletjes nadrukkelijk verbiedt.

Hij dankte hen en ging toen weg; aan tafel werd het stil.
Maar na een tijdje riep het schaap: Het is nog warm, wie wil?


januari 2016
Bezemfeest

De wind tuurt door het raam en wil naar binnen
waar muren stevig rond de meubels staan
en deuren achteloos zijn dichtgedaan.    
Hij wil erin en moet een list verzinnen.

Er kiert een kelderraampje waar hij nu
zijn felle vlagen tegenaan laat blazen.
Hij laat het venster klapperen en kraken,
en rust niet totdat het hem binnen laat.

Hij slaat een gat en dan begint de jacht
op glazen die hij op de vloer laat spatten.
De viltjes op de tafel laat hij vliegen
en de gordijnen klappen op de maat.

De staartklok en het borstbeeld waaien om.
De tafel windt hij in een pirouette
waardoor de kom gaat dansen en de soep 
met slierten kletsend in de rondte slaat.

Zo wint de wind van een gesloten geest.
Genade kent hij niet, zijn scepter zwaait.
Al wat vertrouwd lijkt, wordt omver gemaaid
en weggeblazen in zijn bezemfeest.

20 januari 2016: Bezemfeest wordt getipt of www.azertyfactor.be en krijgt de volgende recensie door Johanna Pas:


"Ik houd van gedichten die als een klein schilderijtje een situatie schetsen en waarin je, naarmate je er langer naar kijkt, steeds verder meegezogen wordt. Tot je in het beeld een spiegel ontdekt die je iets over jezelf laat zien. Je kan het niet grijpen, de betekenis niet vastleggen, maar ergens in je ooghoek ontstaat een parallel beeld dat je lijkt te begrijpen.

Zo is dit gedicht voor mij. Er is geen ik en geen jij in deze tekst. Dat vind ik een verademing tussen de vele gedichten die een situatieschets zijn van te voor de hand liggende intermenselijke relaties. Hier is alleen de wind aanwezig. Precies daardoor wordt het universeler en kan ik me als lezer in het beeld terugvinden.

Op het einde van het gedicht komt de titel terug, zodat ik als lezer weer naar het begin ga om de tekst opnieuw te lezen met een andere blik. Wat is een bezemfeest? Wat heeft het met de wind te maken, die hier een hoofdrol speelt? De bezem wordt ergens doorgehaald, er wordt hier een verandering beschreven. Voor de “gesloten geest” was die misschien ongewenst, maar het hele gedicht ademt dat het hoognodig was.



De inhoud van het gedicht over de wind die wild tekeergaat, contrasteert sterk met het strakke kader van het gedicht: volledig in jambische pentameters. Als de lijst van een schilderij ligt de vorm om de inhoud heen en creëert hij een contrast dat de tekst nog helderder maakt.

De eerste strofe is zelfs zo strak dat je even denkt dat er een heel eentonig gedicht zal volgen.  Een abba-rijm en een strakke jambe. Maar tussen de eerste en de laatste strofe wordt het rijm losgelaten. Alleen de cadans van de wind is nog aanwezig, de gordijnen en de woorden klappen samen op de maat.

Het strakke kader maakt het verhaal en de wildheid van de wind behapbaar, minder bedreigend. Door het contrast tussen de inhoud en de vorm, krijgen we het gevoel dat de wildheid en de ontembaarheid van de wind juist een nieuwe orde creëert, overzicht en rust schept.

De laatste strofe is opnieuw strak in rijm en ritme en voelt daarmee, in vorm en inhoud, als een conclusie aan. Die vond ik bij eerste lezing verhelderend, zij het misschien te expliciet. Toch houd ik van een gedicht dat me als lezer niet te veel aan mijn lot overlaat, maar me een blik op zichzelf gunt zodat ik het verhaal kan ontdekken in dit kleine tableau."


december 2015

Hoop is dat wezen van dons
Geïnspireerd door het gedicht

“Hope is the Thing With Feathers” van Emily Dickinson:

     “Hope” is the thing with feathers

     That perches in the soul

     And sings the tune without the words

     And never stops - at all - 

     .....
 
‘Hoop’ is dat wezen van dons 
dat je, warm in beschermende handen geborgen,
doet denken aan hoe het zou zijn
als we vrij en vertrouwend
de wereld beschouwden.
Heel licht en geduldig, met enkel het doel
van ontplooiing en groei in gedachten.

‘Hoop’ is dat wezen van dons
dat verwarmt wanneer kou ons bevangt.
Met zijn zachte gepiep en zijn kloppende hartje
ontdooit hij de angst
zonder klacht, zonder claim.
Louter licht en geduldig, met enkel het doel
van ontplooiing en groei in gedachten.


augustus 2015
Herinnering aan pisang goreng

Wanneer hij, op zijn zeventiende vrij,
het vrouwenkamp verkent op zoek naar vrienden
hoort Kees voor het eerst weer vrouwen zingen.
Een joch nog, tussen die ontkooide merels.
Mijn vader.

De vrouwen uit het kamp, waaronder Greetje,
gaan, dwars door het gebied van de milities,
per trein, een Jap op voor- en achterbak,
op noodtransport naar Surabaya.
Mijn moeder.

De knul die hield van tochten door de bergen
vecht mee voor het behoud van de kolonie.
Maar nu houdt hij zich tijdens feestjes stil
met in zijn ogen het gedoofde vuur.
Oom Koert.

Ze zegt: “Toe Kees, geef Koert de lodeh aan”,
Dan schept ze dadar op de kleine bordjes,
en pisang goreng; dat is niet pedis.
De sambal houdt ze voor de kinderen weg.
 

Back-uppen

Zittend
achter mijn computer
staar ik door het raam
naar grijze gevels
in een doolhof van rechte straten.

Ik verlang zo naar zee
naar de branding
die vanuit haar kern herboren  
bruist en buitelt
in steeds wisselende vorm.

“Piep”
O, back-up completed.
Zucht.
 
 

No comments:

Post a Comment